با توجه به افزایش شیوع بیماری های غیر واگیر در دنیا که ایران هم از این امر مستثنی نیست، یکی از اقدامات مهم در کاهش بروز بیماری های غیرواگیر، افزایش سطح آگاهی مردم جامعه است. در جهت ارتقاء سواد تغذیه ای جامعه، هر ساله پویش ملی آموزش همگانی تغذیه سالم در سراسر کشور برگزار می گردد که امسال نیز همچون سنوات گذشته، پانزدهمین پویش با هدف اطالع رسانی و اصالح باورهای نادرست در مورد روغن و چربی ها و با تأکید بر شعار (روغن مناسب، غذای سالم، خانواده سالم ) از تاریخ 17 الی 30 آذر ماه  برگزار می گردد.

نقش اصلی چربی ها در بدن تامین انرژی است. از سوختن 1 گرم چربی 9 کیلوکالری انرژی تولید می شود، که بیش از 2 برابر انرژی حاصل از کربوهیدرات و پروتئین ها می باشد.

سایر نقش های چربی در بدن:

 شرکت در ساختمان غشای سلولی

 حفاظت از کلیه، قلب و سایر احشا بدن

 حفظ حرارت بدن

 ساخت بخشی از ترکیبات ضروری بدن مانند هورمون ها و اسید های صفراوی

 حمل ویتامین های محلول در چربی A,D,E,K

 ایجاد احساس سیری

به طور کلی مجموع اسید های چرب رژیم غذایی شامل:

 اسیدهای چرب اشباع شده (SFA)

 اسیدهای چرب غیراشباع (PUFA, MUFA)

 اسیدهای چرب ترانس (TFA)

منابع غذایی حاوی اسید های چرب اشباع:

لبنیات (کره، خامه، سرشیر، شیر پرچرب)

 انواع گوشت و چربی همراه آن ( گوشت قرمز، سفید، پیه و دنبه)

 در منابع گیاهی مانند روغن نارگیل، کره کاکائو و روغن پنبه دانه نیز اسیدهای چرب اشباع به میزان کمتر یافت می شود.

مضررات مصرف اسید های چرب اشباع: افزایش سطح LDL خون و احتمال انسداد عروق خونی، ابتلا به بیماریهای قلبی- عروقی، برخی سرطان ها و دیابت

منابع غذایی حاوی MUFA:

روغن زیتون، کلزا و برخی از مغز دانه ها مانند بادام زمینی و بادام

 فواید مصرف MUFA برای سالامتی

: کاهش سطح LDL و افزایش HDL خون،

افزایش حساسیت به انسولین،

کاهش ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی،

کاهش ریسک ابتلا به سرطان های دستگاه گوارش، پروستات و کلیه.

منابع غذایی حاوی PUFA:

 روغن های گیاهی نظیر روغن افتابگردان، کانوال، سویا، ذرت، کنجد ماهی های چرب مانند ساردین، سالمون، قزل آلا

 برخی از مغر دانه ها مانند گردو، دانه چیا

نقش اسید های چرب امگا 3 در بدن ✓ رشد و تکامل به ویژه در کودکان ✓ پیشگیری از بیماریهای قلبی و عروقی ✓ بهبود عملکرد مغز و سیستم عصبی ✓ تقویت سیستم ایمنی ✓ تنظیم فشار خون ✓ ساخت و ترمیم غشای سلولی

انواع روغن های مایع

روغنهای مایع بر دو نوع سرخ کردنی و مایع معمولی می باشند که هرکدام کاربرد خاص دارند.

روغن زیتون

اثرات مفید روغن زیتون: پیشگیری از سکته و بروز بیماریهای قلبی و عروقی، چاقی و اضافه وزن، آلزایمر و کاهش ریسک ابتلا به دیابت، دارای خاصیت ضد سرطانی و کمک به درمان روماتیسم

انواع روغن زیتون : 1 .روغن زیتون فرابکر 2 .روغن زیتون بکر 3 .روغن زیتون تصفیه شده

روغن زیتون فرابکر و روغن زیتون بکر

هر دو روغن بکر و فرابکر تصفیه نشده هستند. فرآیند تولید این نوع روغن زیتون به گونه ای است که از مواد شیمیایی و گرما برای استخراج روغن از میوه زیتون استفاده نمی شود و فقط تحت فشار روغن زیتون استخراج می شود. هر دو میزان بالایی از ترکیبات آنتی اکسیدانی و اسید چرب امگا 9 هستند که برای قلب و عروق و تقویت سیستم ایمنی بسیار مفید هستند. از نظرطعم نیز روغن زیتون بکر طعم مالیم تری از روغن زیتون فرابکر دارد. روغن زیتون بکر، در دسته روغن های زیتون بودار قرار دارد و در زمان خوردن این نوع روغن، طعم و بوی زیتون کامال حس می شود.

روغن زیتون تصفیه شده

این نوع روغن زیتون به گونه ای فرآوری می شود که بی بو است و درجه حرارت بیشتری را نسبت به روغن زیتون بکر تحمل می کند. در نتیجه روغن زیتون تصفیه شده عالوه بر پخت وپز و سالاد، برای سرخ کردنی سطحی نیز مناسب است. این روغن به دلیل تصفیه شدن، بو و مزه تندی ندارد و برای کسانی که به بو و مزه روغن زیتون بکر علاقه ای ندارند مناسب است  روغن زیتون تصفیه شده برای تفت دادن بسیار مناسب است؛ ولی بهتر است این کار با شعله کم و مدت زمان کوتاه تر صورت بگیرد.

روغن کانولا(کلزا(

این روغن از دانه های گیاه کانولا که گونه ای اصالح شده از کلزا با اسید اروسیک پایین است، گرفته می شود. یکی از مهم ترین خصوصیات روغن کانولا اشباعیت پایین و میزان نسبتا باالی اسیدهای چرب تک غیر اشباع به ویژه اسید اولئیک است. از دیگر مزایای تغذیه ای آن نسبت امگا6 به امگا 3 کمتر از 3 است که میزان کمتر اسیدهای چرب امگا 6 در مقایسه با امگا3 به کاهش خطر ابتلا بسیاری از بیماری ها مانند بیماری های قلبی-عروقی، سرطان، بیماری های التهابی و خود ایمنی کمک میکند.

روغن کنجد

روغن کنجد، روغنی است که از دانه کنجد گرفته می شود. دارای اسیدهای چرب امگا 6 و امگا9 به میزان مساوی، ویتامین های A و Dو E ،فیتواسترول ها می باشد. کنجد عمدتاً شامل -γتوکوفرول، لیگنان هایی مانند سزامول، سزامولین و سزامین و سایر مشتقات فنلی می باشد که باعث میشود درمقایسه با سایر روغن های گیاهی ماندگاری طولانی داشته باشد

روغن کنجد یکی از سالم ترین انواع روغن هاست به شرطی که تصفیه شده باشد یعنی صنعتی باشد زیرا روغن کنجد بکر به دلیل عدم حذف آفت کش ها، میکروارگانیسم ها و سموم قارچی توصیه نمی شود

 روغنی که در خیابان های سطح شهر در حضور مشتری گرفته می شود و دستگاههای روغن کشی در مغازه های خود دارند به دلیل حرارت ندیدن و بوجاری نکردن (پاک سازی اولیه) کنجدها ، روغن حاصل از این روغنها حاوی باکتری، قارچ و ترکیبات مضر برای سلامت انسان است. بنابراین ضروریست روغن کنجد صنعتی که تولید کارخانجات روغن است فقط برای مصرف استفاده شود.

واحد بهبود تغذیه منطقه قادرآباد-آذر1403